เอกฉันท์ รับหลักการร่างโละคำสั่ง คสช. คืนอำนาจบริหารงานบุคคลให้ท้องถิ่น
สภาผู้แทนราษฎรมีมติเอกฉันท์ รับหลักการร่าง พ.ร.บ.โละคำสั่ง คสช. ฉบับที่ 8/2560 และร่างทำนองเดียวกัน รวม 5 ร่าง คืนอำนาจบริหารงานบุคคลให้ท้องถิ่น
พ.ร.บ. ยกเลิกคำสั่งหัวหน้า คสช. ที่ 8/2560 เรื่อง การขับเคลื่อนการปฏิรูปการบริหารงานส่วนบุคคลท้องถิ่น และ พ.ร.บ.ระเบียบบริหารงานบุคคลส่วนท้องถิ่น กล่าวว่า สาระสำคัญของร่างทั้ง 2 ร่างกฎหมาย คือการยกเลิกคำสั่งหัวหน้า คสช. เพื่อคืนอำนาจการบริหรงานบุคคลให้ท้องถิ่น ขณะเดียวกัน ยังให้จังหวัดช่วยจัดสอบแข่งบรรจุข้าราชการท้องถิ่นได้ด้วย
สาระสำคัญของทั้ง 2 ร่างกฎหมาย คือ การยกเลิกคำสั่งหัวหน้า คสช. เพื่อคืนอำนาจการบริหารงานบุคคลให้ท้องถิ่น ขณะเดียวกัน ยังให้จังหวัดช่วยจัดสอบแข่งขันบรรจุข้าราชการท้องถิ่นได้
เนื่องจากการบริหารงานบุคคลมีประเด็นใหญ่ 2 ส่วน หนึ่งคือ “การสอบแข่งขัน” คือการบรรจุบุคคลเข้าเป็นข้าราชการส่วนท้องถิ่นประเภททั่วไปและวิชาการ และ สองคือ “การสอบคัดเลือก” และ “การคัดเลือก” คือการเลื่อนตำแหน่งในระดับที่สูงขึ้น (Promotion) ภายในองค์กร โดยเฉพาะประเภทอำนวยการท้องถิ่น (หัวหน้าฝ่าย ผู้อำนวยการส่วน หรือหัวหน้าส่วนราชการระดับกองหรือสำนัก) และประเภทบริหารท้องถิ่น (รองปลัดและปลัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น) ซึ่งแต่เดิมทั้ง 2 ส่วนนี้ใน พ.ร.บ.ระเบียบบริหารงานบุคคลส่วนท้องถิ่น กำหนดให้อำนาจจัดสอบอยู่ที่ท้องถิ่น ภายใต้มาตรฐานที่กำหนดโดยจังหวัดและคณะกรรมการมาตรฐานของส่วนกลาง
แต่อย่างไรก็ตาม เมื่อมีคำสั่งหัวหน้า คสช. ที่ 8/2560 เพื่อยึดอำนาจการบริหารงานบุคคลส่วนท้องถิ่นทั้ง 2 ส่วนนี้มาไว้ที่ส่วนกลาง โดยหยิบยกเหตุผลว่ามีการทุจริต เรียกรับผลประโยชน์ในการสอบแข่งขันหรือการสอบคัดเลือกของท้องถิ่นจำนวนหนึ่ง แต่กาลเวลาได้พิสูจน์แล้ว เมื่อยึดอำนาจไปรวมไว้ที่ส่วนกลางก็มีปัญหาข้อครหาไม่แตกต่างกัน ขณะเดียวกัน เป็นการซ้ำเติมปัญหา ทำให้จำนวนข้าราชการท้องถิ่นมีตำแหน่งว่างมากมาย เพราะความล่าช้า ความไม่กระตือรือร้นในการจัดสอบแข่งขันและการสอบคัดเลือก ส่งผลกระทบต่อการทำงานของท้องถิ่น การบริการสาธารณะแก่พี่น้องประชาชนในแต่ละพื้นที่
ดังนั้น ร่างกฎหมายที่เขาเสนอมีหลักการใหญ่ 2 ประเด็น ประเด็นแรก เรื่องการสอบคัดเลือกและการคัดเลือก ซึ่งคือการพิจารณาเลื่อนขั้นของข้าราชการท้องถิ่นไต่เต้าขึ้นไปเป็นฝ่ายบริหาร ผลจากคำสั่งหัวหน้า คสช. 8/2560 คือทั้งที่ข้าราชการท้องถิ่นคนนั้นทำงานในพื้นที่ แต่การสอบคัดเลือกกลับถูกดึงไปไว้ที่ส่วนกลาง ทำให้การเลื่อนขั้นต้องผ่านการคัดสรรโดยข้อสอบข้อเขียนและการสัมภาษณ์สั้นๆ ซึ่งตนคิดว่าไม่ว่าองค์กรใดก็ตาม การประเมินวัดผลความสามารถของผู้บริหาร ไม่สามารถวัดได้ด้วยข้อสอบข้อเขียนและการสัมภาษณ์สั้นๆ จึงเป็นที่มาที่เราต้องยืนยันว่าในการคัดเลือกหรือสอบคัดเลือกเพื่อเลื่อนขั้นเป็นสายงานบริหารนั้น อำนาจควรกลับไปอยู่ที่ท้องถิ่น เพราะคนในพื้นที่รู้ดีที่สุดว่าใครมีความรู้ความสามารถ ควรได้รับการเลื่อนขั้นเป็นผู้บริหาร จะทำให้สามารถให้ความดีความชอบหรือให้คุณให้โทษแก่ผู้บริหารที่ทำงานดีในแต่ละพื้นที่ ได้อย่างยุติธรรมมากขึ้น
ต่อมา ประเด็นที่ 2 คือการสอบแข่งขัน เชื่อว่าสิ่งที่ทุกคนเห็นตรงกันคือต้องการให้มี “มาตรฐานกลาง” เพื่อทำให้การสอบแข่งขันเพื่อบรรจุข้าราชการท้องถิ่นได้รับความเชื่อถือมากขึ้น และถ้าเราให้ท้องถิ่น 8,000 กว่าแห่งต่างคนต่างจัดสอบกันเอง ปัญหาที่ตามมาคือเมื่อเปิดสอบแข่งขันด้วยตำแหน่งจำนวนน้อยๆ ก็ไม่เกิดความคุ้มค่า จึงเป็นที่มาที่เสนอว่าการสอบแข่งขันของท้องถิ่น ควรเปิดช่องให้จังหวัดสามารถมาช่วยจัดสอบได้ โดยรวมตำแหน่งต่างๆ ที่ว่างอยู่ (pool) ที่ต้องการเปิดรับข้าราชการใหม่ร่วมกันภายในจังหวัด แล้วท้องถิ่นอุดหนุนงบประมาณให้คณะกรรมการจังหวัดช่วยจัดสอบแข่งขันได้ เชื่อว่าจะทำให้การสอบแข่งขันมีความคุ้มค่ามากขึ้น และช่วยแก้ปัญหาความล่าช้าในการจัดสอบได้ด้วย
อย่างไรก็ตาม ข้อเสนอที่เขาต้องการให้มีการพูดคุยในชั้นกรรมาธิการ โดยทราบว่าเป็นข้อแนะนำที่มีต่อร่างของเขา คือ การเสนอให้การจัดสอบแข่งขันของข้าราชการท้องถิ่นใช้ข้อสอบภาค ก ของ กพ. เพื่อให้มีมาตรฐานกลาง ซึ่งตามร่างกฏหมายที่เขาเสนอ คณะกรรมการมาตรฐานกลางสามารถกำหนดหลักเกณฑ์แบบนี้ได้ เรื่องนี้ยินดีที่จะรับไปพูดคุยในชั้นกรรมาธิการต่อไป
ความจริงแล้วร่างกฎหมายนี้เคยเสนอต่อสภาผู้แทนราษฎรในปีที่ผ่านมา (2567) และสภาฯ ก็เห็นตรงกันที่จะต้องแก้ไขปัญหา แต่ด้วยข้อติดขัดทางกฎหมายบางประการ ทำให้กฎหมายต้องตกไปและต้องมาพิจารณากันใหม่ในวันนี้ เขาหวังว่าสภาฯ จะรับหลักการของทั้ง 2 ร่าง และนำไปพิจารณาแก้ไขในชั้นกรรมาธิการเพื่อแก้ปัญหาให้ท้องถิ่น ให้สามารถบริการพี่น้องประชาชนได้ทุกพื้นที่อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้นต่อไป
cr : prachatai